21 Eylül Dünya Alzheimer Günü nedeniyle Türkiye Alzheimer Derneği’nin düzenlediği toplantıda, hastalıkla ilgili önemli bilgiler verildi. Hastalığa karşı kadınların daha çok tehlikede olduğu, ileri yaşlardaki koku alma bozukluklarının önemli bir belirti sayılabileceği ve hangi yaşam biçimlerinin hastalıkla savaştığı gibi konular tartışıldı. Toplantıdaki önemli konulardan biri de Alzheimer’ın Türkiye’de görülme hızının neden bu kadar arttığı oldu. Bu amansız hastalıkla ilgili diğer bir önemli konu ise tedavisi ile ilgili gelişmeler: ‘Aduconumab’ molekülü, Alzheimer’ı alt edebilecek mi?
21 Eylül Alzheimer Derneği Basın Bülteni
“DÜNYADA HER 3 SANİYEDE 1 BUNAMA TEŞHİSİ KONULUYOR”
Türkiye Alzheimer Derneği, Abdi İbrahim’in koşulsuz desteği ile 21 Eylül Dünya Alzheimer Günü kapsamında İstanbul’da bir basın toplantısı düzenleyerek hastalığa dikkat çekti. Etkinlikte Alzheimer hastaları ve hasta yakınlarından oluşan koro mini bir konser verdi. Tüm dünyada ve Türkiye’de Alzheimer hastalığının hızla arttığını belirten Türkiye Alzheimer Derneği Başkanı Prof. Dr. Haşmet Hanağası “Ülkemizde olduğu gibi hızla yaşlanan toplumlarda, Alzheimer hastalığı ve diğer demans (bunama) hastalıkları, maalesef ki en sık görülen sağlık problemleridir. Alzheimer hastalığı, demans hastalıklarının yaklaşık üçte ikisinin sorumlusudur ve dünyada her 3 saniyede bir hastaya demans teşhisi konuluyor. Her 20 yılda demanslı hasta sayısı ikiye katlanıyor ve günümüzde 50 milyon civarında olan hasta sayısının 2050 yılında 152 milyona çıkması öngörülüyor” dedi.
21 Eylül Dünya Alzheimer Günü nedeniyle Türkiye Alzheimer Derneği’nin Abdi İbrahim’in desteğiyle düzenlediği basın toplantısına Türkiye Alzheimer Derneği Onursal Başkanı Prof. Dr. Murat Emre, Türkiye Alzheimer Derneği Başkanı Prof. Dr. Haşmet Hanağası, yönetim kurulu üyeleri Prof. Dr. Işın Baral-Kulaksızoğlu, Doç. Dr. Başar Bilgiç, Hüseyin Beşgül ve Şişli Belediye Başkanı Hayri İnönü katıldı. Hasta ve hasta yakınlarının katılımıyla gerçekleşen etkinlikte Alzheimer hastalığı ile ilgili bilgiler ve merak edilenler konuşuldu.
“Dünyada Her 3 Saniyede 1 Bunama Teşhisi Konuyor”
Toplantıda Alzheimer hastalığının tüm dünyada hızla arttığına dikkat çeken Türkiye Alzheimer Derneği Başkanı Prof. Dr. Haşmet Hanağası, dünyada her 3 saniyede bir hastaya demans teşhisi konulduğunu belirtti. Hanağası “Dünyada her 20 yılda demanslı hasta sayısı ikiye katlanıyor ve günümüzde 50 milyon civarında olan hasta sayısının 2050 yılında 152 milyona çıkması öngörülüyor. Ülkemiz gibi yaşlı nüfusun hızla arttığı bölgelerde, artış oranı 20 yıl içinde 5 katına kadar çıkabilir. Hastalığın artmasıyla birlikte maliyet de artıyor. Alzheimer hastalığı ve demans tüm dünyada 1 trilyon doların üzerinde bir maliyete neden oluyor” dedi.
Alzheimer Hastalığında Erken Teşhis önemli
Alzheimer hastalığında erken tanının önemini vurgulayan Haşmet Hanağası sözlerini şöyle sürdürdü: “Alzheimer hastalığı ve diğer pek çok demansa erken dönemde tanı konulamamaktadır. Unutkanlık ve diğer zihinsel yakınmalar ile gelen hastalar mutlaka detaylı bir şekilde muayene edilmeli ve gerekirse detaylı testler yapılmalıdır. Erken tanı, hasta ve hasta yakınlarına gerekli desteğin verilmesi, sosyal ve hukuksal düzenlemelerin yapılması, uygun tedavilere başlanması için büyük önem taşımaktadır. Günümüzde özellikle Alzheimer hastalarında yürütülen birçok deneysel ilaç çalışması erken evrede bulunan hastalar ile yapılmaktadır. Bunun nedeni beyinde hücre ölümü daha fazla olmadan önlem almak ve hastalığın seyrini yavaşlatmaya çalışmaktır.”
Alzheimer hastalığı ve demans riskinin azaltılmasının, hastalıkların Türkiye’deki maliyet yükünü de azaltacağını belirten Hanağası, bu yükün azalması ile tasarruf edilerek diğer sağlık girişimlerine daha fazla zaman ayrılması, hasta bakımının düzeltilmesi, gündüz yaşam evleri ve diğer bakım evlerinin kurulmasının sağlanabileceğini belirtti.
Hava Kirliliği ve Aşırı Gürültü Bunama İçin Risk Yaratıyor
Hava kirliliğinin insan sağlığına olumsuz etkilerinin dışında bunamayı da beraberinde getirdiğini belirten Doç. Dr. Başar Bilgiç, bu konuyla ilgili dünyanın farklı yerlerinde yapılan çalışmalar hakkında verileri paylaştı. Bilgiç “Araştırmalar hava kirliliğinin olduğu yerlerde yaşayan kişilerde, bunama riskinin daha yüksek olduğunu göstermiştir. Hava kirliliği, Alzheimer hastalığında beyinde biriken ‘amiloid’ isimli protein birikimini tetikliyor ve beyinde “inflamasyon” denen iltihabi duruma yol açıyor. Hava kirliliği yaratan partiküller ne kadar küçükse beyin hücrelerinin ölümüne yol açan süreçleri de o kadar fazla tetikliyor. Bu küçük moleküller burundan koku siniri aracılığı ile beyne de ulaşabiliyor. Hava kirliliğine maruz kalanlarda zihinsel yetilerde sorunlar olduğu ve beyin hacimlerinin daha azalmış olduğu da son çalışmalar ile öğrenilmiştir. Asıl bilinmeyen ise hava kirliliği yaratan maddeler içinde hangisi ya da hangilerinin doğrudan beyinle ilişkili olduğu ve ne kadar süre hava kirliliğine maruz kalmanın bunlara neden olduğudur. Tüm bu gelişmeleri çevre dostu politikalar ile ilişkilendirilerek bunama riskini azaltabiliriz” dedi.
Hava kirliliği dışında bir diğer kirlilik türü olan gürültünün de insan beynine olumsuz etkileri olduğu söyleyen Bilgiç, Avrupa’da yapılan çalışmalarda 55 desibel ve üstü gürültüye daha sık maruz kalan kişilerin zihinsel yetilerinde bozulma görüldüğünü belirtti. Doç. Dr. Başar Bilgiç “Özellikle ulaşım araçlarının yarattığı çevresel gürültüyü azaltıcı düzenlemeler ve daha sessiz araçların yaygınlaşması konusundaki çalışmalar bu hastalıkla ilgili olumlu bir gelişme yaratabilir” diye konuştu.
Yüksek Tansiyonu Olanlarda Bunama Riskini Azaltmak İçin Tansiyon Değerleri Ne Olmalı?
Tansiyon yüksekliğinin bunama ile ilişkisi hakkında hasta ve hasta yakınlarını bilgilendiren Doç. Dr. Başar Bilgiç, “Yüksek tansiyon tedavisi ile bunama riskinde azalma sağlanabildiği daha önceki çalışmalarda görülmüştür. Son dönemde yapılan çalışmalar tansiyon ilaçlarının birçoğunun bu olumlu etkiye sahip olduğunu göstermektedir. Bu durum yüksek tansiyonun demans açısından “iyileştirilebilir” bir risk faktörü olduğunu ortaya koymaktadır” dedi.
Orta yaştaki kişilerin tansiyonunu ölçtürmesi ve yüksek bulunursa da bir hekime başvurması gerektiğini belirten Bilgiç “Halk arasında büyük tansiyon olarak da bilinen sistolik kan basıncının geleneksel sınır değeri olarak kabul edilen 140 mmHg değerinin de kabul edilemez bir değer olduğu ortaya çıkmıştır. Zira bu sene Avrupa’da yapılan bir çalışma, sınır değerin 130mmHg olarak kabul edilmesinin bunamanın önlenmesi açısından daha yararlı olduğunu göstermiştir” şeklinde konuştu.
Görme Sorunları da Bunama Riski Yaratıyor
Çok yeni yayınlanan ve 3877 kişi üzerinde yapılan bir çalışmada üç göz hastalığının (glokom, diabetik retinopati ve maküler dejenerasyon), Alzheimer hastalığı riskini arttırdığının gözlendiğini belirten Doç. Dr. Başar Bilgiç, bu göz hastalıklarının yaşlılıkta oldukça sık görülen hastalıklar olduğunu ifade etti. Bilgiç “Özellikle riskli bireylerin bu göz hastalıkları açısından taranıp takip edilmesi ve önlemlerin alınması, Alzheimer ile mücadelede yeni bir adım olabilir. Görme sorunlarına yönelik tarama ve tedavi yaklaşımları ile olumlu sonuçların izlenmesi hiç şaşırtıcı olmayacaktır” dedi.
Kış Alzheimer Hastalarına İyi Gelmiyor
Etkinlikte konuşma yapan Prof. Dr. Işın Baral-Kulaksızoğlu, Alzheimer hastalarının genel olarak yaz sonu ve sonbaharda hem zihinsel hem de davranışsal olarak daha iyi olduğuna dikkat çekti. Kanada, ABD ve Fransa’da yapılan 3500 hastanın dâhil edildiği çalışmaya değinen Baral-Kulaksızoğlu, çalışmanın yaz-sonbahar ile kış ayları arasında neredeyse 5 yıllık bir zihin kapasite farkı olduğunu belirtti.
Gün İçinde Uyuklamak Alzheimer’in Habercisi Olabilir
Gün içinde uyuklamaya meyilli kişilerin, özellikle erkeklerde, 10 yıl içinde demans gelişme riskini arttırdığını gösteren araştırmalar olduğunu anlatan Baral-Kulaksızoğlu, bu durumun bunamanın erken bulgusu olabileceğine de değindi. Prof. Dr. Işın Baral-Kulaksızoğlu sosyal medyayı aktif olarak kullanan yaşlıların zihinsel fonksiyonlarını daha iyi koruduğunu belirtti. Sosyal aktivitelerin özellikle kadınlarda Alzheimer hastalığına karşı koruyucu özellik taşıdığını da sözlerine ekledi.
YENİ ERASMUS PROJESİ YENİ HEYECANLAR
1 Kasım 2019 tarihinde başlatılan ikinci Erasmus+ Projemiz “ALZHEİMER VE DİĞER DEMANS TÜRLERİNE YAKALANAN KİŞİLERİN YAŞAM KALİTELERİNİ ARTIRMAK İÇİN DİJİTAL ARAÇLARLA DESTEKLENEN YENİLİKÇİ YARATICI SANAT TERAPİLERİ EĞİTİMİ GELİŞTİRME” ismini taşımaktadır ve 24 aylık bir çalışmayı kapsamaktadır. Bu projede Türkiye Alzheimer Derneğinin ortakları, Asociación Familiares Enfermos Alzheimer Valencia, Spomincica Alzheimer Slovenya, University Aristotelio Panepistimio Thessalonikis, IL CERCHIO Società cooperative sociale consortile Italya ve Universitat Politècnica de València’dır.
Yaratıcı Sanat Terapileri “bireysel klinik yarar sağlamak amacıyla sanat, dans, drama veya müziğin planlı ve yaratıcı kullanımı”, demans hastalarının bilişsel ve davranışsal bozulmalarının minimize edilmesine odaklı başka terapi yöntemleriyle birlikte kullanılmaktadır. Dijital Yaratıcı Sanat Terapileri yani “sanat terapistleri tarafından yararlanılan teknoloji temelli metot ve malzemeler” göreceli olarak bu alana yeni girmekte olan ve yaygın kullanılmayan araçlardır ve dolayısıyla demans hastalarının Yaşam Kalitelerini artırma kabiliyetlerinden yeterince yararlanılmamaktadır.
Bu Projede:
- Hasta, bakımverenler ve profesyonellerin Yaratıcı Sanat Terapilerinin, hastanın ve ailenin Yaşam Kaliesine katkısı konusunda bilinçlendirilmesi ve motive edilmesi;
- Yaratıcı Sanat Terapilerinin davranışsal ve duygusal olarak olumlu sonuçlar almak için nasıl uygulanacağı konusunda bilgi, kılavuz ve prosedürlerin paylaşılması;
- Dijital temelli Yaratıcı Sanat Terapilerinin nasıl uygulanacağı konusunda bilgi, kılavuz ve prosedürlerin paylaşılması;
- Hasta yakınlarını da Yaratıcı Sanat Terapilerine dahil ederek sosyalleşmenin sağlanması amaçlanmaktadır.
İLK ERASMUS PROJEMİZİ BAŞARIYLA TAMAMLADIK
Hasta ve hasta yakınlarına destek olma gayretleri içerisinde 1 Ekim 2018 tarihinde katıldığımız Erasmus+ projesi “AD_AUTONOMY – ALZHEIMER HASTALARININ BAĞIMSIZLIKLARINI ARTIRMAK AMACIYLA EĞİTİM PROGRAMI GELİŞTİRME” 24 ay sürdürülen çalışma sonucu tamamlanmış ve 27 Eylül 2019 tarihinde halka açık bir toplantıda olası yararlanıcılarına sunulmuştur. Bu projenin en önemli farkı ve ayrıcalığı, doğrudan son kullanıcıların ihtiyaç ve talepleri sorulduktan ve bunlardan bir çatı oluşturulduktan sonra geliştirilmesidir. Bu nedenle de, çeşitli kereler hasta ve hasta yakınlarıyla yapılan pilot çalışmalarda yüksek oranda memnuniyet gözlemlenmiştir. Projenin kısa tanımı “Başlangıç/Hafif seviyedeki Alzheimer hastalarının, onların aile ve bakım verenlerinin yeterliliklerini (tavır, beceri, bilgi) artırmak ve Bağımsızlıklarını geliştirecek yenilikçi bir eğitim yoluyla Yaşam Kalitelerini iyileştirmek ana amacıyla eğitim programı hazırlamak ve bunu e-platform üzerinden tüm dünyaya açmak” olarak özetlenebilir.
Türkiye Alzheimer Derneği ile Asociación Provincial de Familiares de personas con Enfermedad de Alzheimer y otras demencias, Spomincica Alzheimer Slovenya, University Aristotelio Panepistimio Thessalonikis, Bournemouth University ve Universitat Politècnica de València’nın ortak geliştirdiği Proje ile gerçekleştirilen hedefler aşağıdaki gibidir:
- Alzheimer hastaları ve ailelerini, Yaşam Kalitelerini artırmak için güvenli ve destekli bir ortamda Bağımsızlıklarını korumalarının önemi konusunda bilinçlendirmek ve heveslendirmek;
- Sağlık ve mutluluk unsuru ve Yaşam Kalitesini artırıcı bir faktör olarak Alzheimer hastalarının karar verme ve kimseye bağımlı olmadan yaşama konusunda Bağımsızlıklarını artırmak;
- Gündelik hayatın rutinlerinin bağımsız bir şekilde yerine getirilmesini teşvik etmek için, iyi uygulamaları ve tavsiyeleri, eğitim yoluyla bu gruba aktarmak;
- Bilgi İletişim Uygulama ve Destek Teknolojileri dahil olmak üzere, Alzheimer hastalarının Bağımsızlıklarını artırıcı süreçleri destekleyecek araçları transfer etmek;
- Hastalık ve buna bağlı problemlerin yarattığı engellerin duygu yönetimine yarayacak, farkındalık kavramı üzerine inşa edilmiş teknikleri transfer etmek;
- Profesyonelleri ve destek teknolojilerini dahil etmek.
2050 yılında hasta sayısının 150 milyona ulaşması bekleniyor
“DÜNYADA HER 20 YILDA DEMANSLI HASTA SAYISI İKİYE KATLANIYOR”
Türkiye Alzheimer Derneği, 21 Eylül Dünya Alzheimer Günü kapsamında hasta ve hasta yakınlarıyla bir araya geldi. Şişli Gündüz Bakımevi’nde Abdi İbrahim’in koşulsuz desteği ile gerçekleşen etkinlikte hastalar, anaokulu öğrencileri ile bir araya gelerek keyifli vakit geçirdiler ve kendi el emekleriyle hazırladıkları eserleri sergilediler.
Türkiye Alzheimer Derneği Başkanı Prof. Dr. Haşmet Hanağası toplantıda yaptığı konuşmada, “Her 20 yılda demanslı hasta sayısı ikiye katlanıyor. Günümüzde 50 milyon civarında olan hasta sayısının 2050 yılında 150 milyona ulaşması öngörülüyor. Alzheimer hastalarının bakımının en iyi şekilde yapılması hastalığın gidişatını olumlu yönde etkiliyor. Bu noktada Alzheimer gündüz yaşam evleri hem hastalara hem de hasta yakınlarına büyük kolaylık sağlıyor. Uzmanların gözetiminde yaptırılan dans, egzersiz, müzik ve el becerileri gibi faaliyetler hem hastalığın seyrine olumlu katkı yapıyor, hem de hasta ve yakınlarına moral veriyor” dedi.
Toplumda farkındalık yaratmak, Alzheimer hastalığının önlenmesi ve tedavisinde başarının artırılmasının hedeflendiği 21 Eylül Dünya Alzheimer Günü kapsamında, Türkiye Alzheimer Derneği Abdi İbrahim’in desteğiyle hasta ve hasta yakınları için bir etkinlik düzenledi. Şişli Belediye Başkanı Muammer Keskin, Türkiye Alzheimer Derneği Onursal Başkanı Prof. Dr. Murat Emre, Türkiye Alzheimer Derneği Başkanı Prof. Dr. Haşmet Hanağası, Türkiye Alzheimer Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Doç. Dr. Başar Bilgiç, Türkiye Alzheimer Derneği Başkan Yardımcısı Ayşin Ekşioğlu, Türkiye Alzheimer Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Işın Baral Kulaksızoğlu ve Türkiye Alzheimer Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Doç. Dr. Nil Tekin’in katıldığı toplantıda, hastalık ve tedavi süreçleri hakkında bilgiler paylaşıldı. Ayrıca Alzheimer gündüz yaşam evlerinin öneminin anlatıldığı toplantıda, hastalar anaokulu öğrencileri ile bir araya gelerek keyifli anlar geçirdi. Etkinliğin ardından hastalar kendi el emekleriyle hazırladıkları eserleri sergiledi.
Her 20 yılda demanslı hasta sayısı ikiye katlanıyor
Toplantıda konuşma yapan Türkiye Alzheimer Derneği Başkanı Prof. Dr. Haşmet Hanağası, dünyada her 20 yılda demanslı hasta sayısının iki katına çıktığını ve günümüzde 50 milyon civarında olan hasta sayısının 2050 yılında 150 milyon civarına ulaşacağını söyledi. Hanağası, “Alzheimer hastalığı ve diğer demans (bunama) hastalıkları ülkemizde olduğu gibi özellikle hızla yaşlanan toplumlarda sık görülen bir sağlık problemi. Alzheimer hastalığı, demans hastalıklarının yaklaşık yüzde 60-70’ini oluşturuyor. Demans hastalıkları 65 yaşından sonra daha sık görülmekle beraber, daha erken yaşlarda da görülebiliyor. Ülkemiz gibi yaşlı nüfusun hızla arttığı popülasyonlarda 20 yıl içinde 5 kata kadar artış bekleniyor” dedi.
Alzheimer hastalığında bakım büyük önem taşıyor
Alzheimer ve diğer demans hastalarına tanı konulduktan sonra bakımlarının en iyi şekilde yapılması gerektiğinin altını çizen Prof. Dr. Haşmet Hanağası, “Demans hastaları hastalığın başlangıç döneminde, belirli aralıklarla ziyaret edilerek ve bazı ihtiyaçlarını gidermelerinde yardım edilerek yalnız da yaşayabilirler. Ancak hastalığın ilerlemesiyle birlikte unutkanlık düzeyi kişinin güvenliğini tehlikeye sokacak seviyeye ulaştığında hastaya bakan kişinin 7/24 refakat ve nezareti daha uygun olacaktır. Bu evrede hasta doğru yönlendirme ve teşviklerle sosyalleşebilir, özbakımına ve sağlığına özen gösterebilir, duygu ve düşüncelerini doğru ifade edebilir, yemek pişirme, resim yapma, örgü örme gibi hobilerini gerçekleştirebilir. Ne var ki 7/24 bakım vermekle görevli aile bireyleri genelde bu konuda tam olarak bilgi sahibi olamıyor, bilgi sahibi olsalar bile bu konulara zaman ayıramayabiliyor” şeklinde konuştu.
Hastalar Alzheimer gündüz yaşam evlerinde sosyalleşiyor
Alzheimer gündüz yaşam evlerinin önemine dikkat çeken Türkiye Alzheimer Derneği Başkanı Prof. Dr. Haşmet Hanağası, bu evlerin sosyal bir çevre yaratarak Alzheimer hastalarını yaşama bağladığını, kaliteli bir yaşam sürmelerini sağladığını, yapılan etkinliklerle yaşam enerjisi verdiğini ve keyifli zaman geçirmelerine imkan tanıdığını belirtti. Hanağası, “Hastalara yararlı olmak için yapılan bu çalışmalar, onlara bakım veren kişiler için de son derece etkili. Özellikle hasta yakınları kısa süreliğine de olsa hastalarını keyifli zaman geçirecekleri bir mekanda profesyonel ellere teslim etmenin huzuruyla kendilerine zaman ayırabiliyor. Ayrıca hasta yakınları da gündüz yaşam evindeki etkinliklere katılabiliyor, diğer hasta yakınlarıyla arkadaşlıklar kurabiliyor. Alanında uzman görevliler gözetiminde yapılan dans, egzersiz, müzik ve el becerileri gibi faaliyetler hem hastaya moral veriyor, hem de hastalığın seyrini olumlu yönde etkiliyor” dedi.
Hem hastalar hem hasta yakınları moral depoluyor
Alzheimer hastalarının depresyon, kaygı, uyku bozukluğu, huysuzluk, hayaller, saçma düşünceler, kafa karışıklığı, kişileri tanıyamama, yolunu bulamama gibi sorunlar; hasta yakınlarının ise yorgunluk, fiziksel rahatsızlıklar, moral bozukluğu ve tükenme gibi duygular yaşayabileceğine vurgu yapan Hanağası, bu noktada bakım desteğinin hem hastalar hem de yakınları için önemine işaret etti. Ayrıca kendisiyle sürekli iletişim kurulan ve güler yüz gösterilen hastanın huzursuzluklarının ve kaygılarının azaldığını söyleyen Hanağası, Alzheimer hastaları ile iletişim kurabilmek için özel eğitim almanın gerektiğini vurguladı.
Çalışmayan kadınlarda Alzheimer hastalığı daha sık görülüyor
Alzheimer hastalığı erkeklere oranla kadınlarda daha sık görülüyor. 65 yaşından sonra her 6 kadından 1’inin Alzheimer hastası olduğunu söyleyen Türkiye Alzheimer Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Doç. Dr. Başar Bilgiç, 60 yaşından sonra bir kadının Alzheimer olma riskinin kadınlarda çok korkulan meme kanseri olma riskinden 2 kat daha fazla olduğunu belirtiyor. Bilgiç, “Son dönemdeki bilimsel çalışmalar kadınlarda neden bu hastalığın daha sık görüldüğünü araştırmaya odaklanıyor. Kadının ailedeki ve iş yaşamındaki rolü ile ilgili yapılan bir çalışma, doğurganlık döneminde hiçbir profesyonel işte çalışmamış kadınların yaşlılıktaki hafıza işlevleri çalışan kadınlara göre daha kötü olduğu ortaya konmuştur. Bu çalışma kadınların iş yaşamının içinde olmasının yaşlılıktaki zihinsel süreçlerini olumlu yönde etkilediğini ortaya koyuyor. İş yaşamının içinde yer almak, zihinsel uyarım, sosyal ilişkilerin gelişmesi ve mali yararlar sağlayarak kadınların yaşlılıktaki zihinsel sağlığını korumasına yardımcı oluyor” dedi.
Bunamadan korunma yöntemleri ne kadar işe yarıyor?
Alzheimer hastalığının günümüzde şifa ile sonuçlanan bir tedavisi olmadığını belirten Bilgiç,şu bilgileri verdi:
“Bu konuda çalışmalar tüm hızıyla sürüyor. Amerika’da 2351 kişi ile yapılan bir çalışmada, hayat tarzını değiştirmek Alzheimer riskinin yarıdan daha fazla (%60) azaltıyor. Riski azaltan beş faktörün en başında sağlıklı beslenme yer alıyor. Haftalık en az 150 dakika fiziksel aktivite, sigara ve tütün ürünleri kullanmama, aşırı alkol tüketmeme ve zihinsel uyarıcı faaliyetlerde bulunmama da riski azaltan faktörler arasında yer alıyor.”
Önerilen hayat tarzının sadece beyin için değil, kalp-damar hastalıkları ve kanser riskini de azalttığı söyleyen Doç. Dr. Başar Bilgiç, Alzheimer ve bunamadan korunmak için genel sağlık önerilerini dikkate almanın önemine dikkat çekerek, “Bunama açısından oldukça önemli olan iki nokta daha var. Yeni yapılan bir çalışma hem görme hem de işitme sorununu eş zamanlı yaşayan yaşlılarda risk artışının iki katı olduğunu gösterdi. Henüz görme ve işitme sorunlarının düzeltilmesi ile riskin azalıp azalmadığına dair yeterli veri yok ama bu kadar risk yaratan her iki durumda da gerekli önlem ve düzeltmelerin yapılmasının hiç bir zararı yok” dedi.
Genetik risk taşımak illa ki kader değil
Hastalıkla ilgili en büyük risk yaratan durumların başında genetik riskler olduğunu vurgulayan Bilgiç, “Anne rahmine düşmekle birlikte kişinin yaşlılıkta bunamaya yatkın mı yoksa dirençli mi olduğu genlerimiz aracılığı ile belirleniyor. Yakın bir geçmişe kadar genlerimizin yarattığı bunama riskinin bir kader olduğu ve herhangi bir yöntemle azaltılamaz olduğu düşünülürdü. Buna karşın yaklaşık 200.000 kişi ile yapılan bir çalışma, genetik olarak yüksek riskli grupta yer alan yaşlılarda bile sağlıklı yaşam önerileri ile bunama riskinin %32 azalabildiğini göstermiş durumda. Böylelikle yaşlılıkta dezavantaj oluşturan genlere sahip olunsa bile bu dezavantajları kısmen normale döndürmek kişilerin elinde” şeklinde konuştu.
AB Erasmus+ Program Projesi
Türkiye Alzheimer Derneği 1 Ekim 2017 itibariyle, AB Erasmus+ Program KA2 kapsamında, 2017-1-ES01-KA204-038608 numaralı, “Alzheimer Hastalarının Bağımsızlıklarını Artırma Amaçlı Eğitim Programı Geliştirme” isimli projede çalışmaya başlamıştır. Kısa adı “AD-Autonomy” olan projenin ortakları AFA Castellon (İspanya), Slovenya Alzheimer Derneği (Slovenya), Türkiye Alzheimer Derneği, Bournemouth Üniversitesi Demans Enstitüsü (İngiltere), Valencia Politeknik Üniversitesi (İspanya), Selanik Aristo Üniversitesidir (Yunanistan).
Proje, Alzheimer hastalarının güvenli ve destekleyici ortam içinde gündelik hayatlarını sürdürebilecek özerkliklerini korumalarını, ailelerin yaşam kalitelerinin bozulmasının önlenmesi ve hastalıkla yaşama konusunda motive edilmelerini, hastalık ile ilgili problemlerin duygusal yönetimi için çözümler üretilmesini, tüm bu çalışmaları yaparken teknolojik gelişmeleri ve sosyo-ekonomik seviyesi farklı ülke ve kültürlerden Alzheimer ile ilgili profesyonellerin işe dahil edilmesini ve deneyimlerinin paylaşılmasını amaçlamaktadır.
AD-Autonomy Erasmus + Projesi için Kick-off toplantısı 18-19 Aralık 2017’de İspanya’nın Castellon-Valencia kentinde yapılmış ve toplantıya Türkiye Alzheimer Derneği adına Genel Müdür Füsun Kocaman katılmıştır.
AD-Autonomy Projesinin birinci aşaması “Birlikte Oluşturulmuş Kılavuz Geliştirme” olup, 31 Mart 2018 tarihine tamamlanması planlanmıştır. Projenin bu aşamasında, üretilecek eğitim için kullanılacak metotların kılavuzu geliştirilecek ve “Bağımsızlık”ın ne olduğu tanımlanarak, “Bağımsızlık” sağlamada nelerin teknoloji ile çözülebileceği ve yapılan gelişmeler sonucu hasta, hasta yakını ve profesyonellerin hayatlarının nasıl değişmesinin beklendiği konuşulacaktır. Geliştirilecek olan eğitim materyali, uygulamalı eğitim etkinlikleri ile hedef kullanıcılara test ettirilecek ve geri besleme alınarak e-platformun özellikleri ve yaklaşımları değerlendirilecek ve tespit edilecektir. Bu bölümde her ülkeden 10 hasta, 10 hasta yakını ve 3 profesyonel ile birlikte ortak çalışma seansı düzenlenecek ve “Bağımsızlık” konusu tartışılacak ve aynı zamanda eş-doğrulama çalışma oturumu düzenlenerek ortak muhataplarla eğitim materyalinin özellikleri üzerine de görüşülecektir.
Projenin ikinci bölümü olan “Eğitim Materyali Deneme” aşaması 30 Eylül 2018 tarihine kadar sürecek ve bu aşamada hastanın gündelik işlerini kendi kendine yapabilmesi ve hasta yakınının duygusal bariyerleri aşmasını sağlamak amacıyla yazılı ve görsel eğitim materyalleri hazırlanacaktır. Daha sonra eğitmen materyali hazırlanarak ortakların birbirini eğitmesi planlanmaktadır. Hazırlanan eğitim materyali Türkçeye de çevrilecektir. Eğitim Materyali, Uygulamalı Eğitim Materyali ve e-platform için hazırlanan Eğitmen Materyalinin “Bağımsızlık” tanımı, “Bağımsızlık” değerlendirme, güvenlik, para yönetimi, mobilite, sağlıklı beslenme ve egzersiz, iletişim şeklinde 7 başlık içermesi planlanmaktadır.
Projenin üçüncü aşaması olan “Uygulama Etkinlkleri” de ikinci aşamaya paralel yürütülecektir. Bu safhada, hastaların, hasta yakınlarının ve profesyonellerin eğitimde kullanılacak eğitim materyalini gerçek ortamda denemesi için 4-8 saatlik uygulamalı eğitim etkinlikleri düzenlenmesi, uygulama için materyal hazırlanması ve eğitmen eğitilmesi amaçlanmaktadır. Projenin ikinci aşamasında tasarlanan 7 bölümden her biri için en az bir ICT seçilerek uygulamada kullanılması amaçlanmaktadır. Uygulamalı eğitim etkinliklerinin Türkçeye tercüme edilmesi planlanmaktadır.
Dördüncü ve son aşamada “e-Platform Deneme” nin 1 Haziran 2018 – 30 Eylül 2019 tarihleri arasında sürmesi planlanmaktadır. Hazırlanan Eğitim Materyali ve Uygulamalı Eğitim Etkinliklerini destekleyecek şekilde kullanılan ICT teknolojilerini de içinde barındıran bir e-Platform hazırlanması ve tüm ortakların buluşmasının sağlanması amaçlanmaktadır. Ortak çalışma ortamı gibi de kullanılacak bu platformun ihtiyaçları belirlenip tasarlandıktan sonra eğitmenlerin e-platform konusunda eğitilmesi ve platformun Türkçeye tercüme edilmesi amaçlanmaktadır. Her ülkede 30 hasta, 30 hasta yakını ve 10 profesyonelle “Onaylama” yapılması ve bunu yaparken Eğitim Materyali ve Uygulamalı Eğitim Etkinliklerinin Onaylamasının yapılması planlanmıştır.
Mavi Dalga Eğitimleri
Mavi Dalga kapsamında 18 Kasım 2017’de Sarıyer Derbent Mahallesi kadınları yararına düzenlenen “Sarıyer Kent Konseyi Alzheimer Farkındalığı ve Kadın Sağlığı Bilgilendirme Toplantısı” gerçekleştirilmiştir. Ayrıca 11 Aralık 2017’de Sarıyer Belediyesi Kent Konseyi Çevre, Sağlık ve Hayvan Hakları Çalışma grubuyla ortaklaşa “Sarıyer Kent Konseyi Alzheimer Farkındalığı ve Kadın Sağlığı Bilgilendirme Toplantısı” düzenlenmiş, Türkiye Alzheimer Derneği Genel Müdürü Füsun KOCAMAN Derneğin hizmetleri konusunda bilgilendirme yapmıştır.
9 Ocak 2018 tarihinde Almanya Alzheimer Derneği
9 Ocak 2018 tarihinde Almanya Alzheimer Derneği ve INA Gönüllü Oluşumu ile bölgede yaşayan Türklere Türkiye Alzheimer Derneği Başkanı Prof. Dr. Işın BARAL KULAKSIZOĞLU, Almanya Alzheimer Derneği Başkanı Sabine Jansen, Türkiye Alzheimer Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Hüseyin BEŞGÜL ve Türkiye Alzheimer Derneği Genel Müdürü Füsun KOCAMAN’ın katılımı ile “Twinning Program” kapsamında Bilgilendirme toplantısı yapılmıştır.
Alzheimer’s Disease International’ın “Twinning Program” isimli çalışması üye ülkeler arasında bilgi ve deneyimlerin paylaşımı, finansal yardım, destek malzemeleri, rehberlik ve eğitim gibi konularda yardımlaşmayı amaçlamaktadır. “Twinning Program” kapsamında 2013 yılında, Türkiye Alzheimer Derneği ile Almanya Alzheimer Derneği eşleşmiştir. Bu çerçevede, 1 Nisan 2015 tarihinde Alanya Belediyesinin de katkılarıyla, Alanya’da yaşayan Alman vatandaşlarına yönelik bir toplantı yapılmıştır. Yapılan bu toplantıya konuşmacı olarak o dönemde hem Almanya Alzheimer Derneği hem de Alzheimer Europe’un başkanlık görevini yürüten, kendisi de bir hasta yakını olan Sayın Heike von Lützau-Hohlbein gelmiştir.
25 Şubat 2016 tarihinde ise Almanya’da yaşayan Türkler için de Berlin Şehitlik Camii’nde bir günlük bir konferans düzenlenmiş ve konferansın ev sahipliğini Berlin Alzheimer Derneği, sponsorluğunu ise ulusal çatıyı teşkil eden Almanya Alzheimer Derneği üstlenmiştir. Yine aynı Program Hareket Planına göre, Türkiye Alzheimer Derneği Genel Müdürü 26 Mayıs – 5 Haziran tarihleri arasında, Berlin’de Almanya Alzheimer Derneği’nde eğitim almıştır.
ALZHEIMER HASTASI YAŞLILARLA EVDE UYGULANACAK ETKİNLİK REHBERİ
• Kişilerin, öz güven duygularını geliştirip toplum içinde kendilerine yer edinmelerini sağlamak için aktivite programlarından faydalanmaları gerekir.
• Aktiviteler, bireylerde hastalığın oluşturduğu fonksiyon kaybını azaltmak, hayatı düzenlemek ve performansı artırmak ya da farkında olunmayan yetenekleri hastalığa rağmen ortaya çıkarmak, sosyal yaşantısında kullanılabilir hale getirmek için yapılan çalışmaların bütünüdür.
• Aktivite kuramı, yaşamsal bir kaynak olarak meşguliyet ve toplumsal yaşama katılımı temel alır. Yaşlının etkinlik durumunu, önceki yaşam biçimi, sosyo-ekonomik durumu ve sağlık düzeyi belirler. İnsanlar aktif oldukları sürece yaşamdan haz duyarlar.
Sanatsal Aktivitelerin Olumlu Etkileri ve Faydaları
• Kişilerin kendilerini mutlu ve huzurlu hissetmelerini sağlar.
• İnsanların sosyalleşmelerini sağlar.
• Fiziksel ve zihinsel gelişime katkıda bulunur.
• Stresi ve kaygıyı azaltır.
• Motor becerilerde kayıp varsa gelişmesini sağlar.
• İnsanlar kendini toplumdan soyutlamaz, kendini toplumun bir parçası olarak görür.
• İnsanı can sıkıntısından ve bunalımdan korur.
• Kişisel beceri ve yeteneklerini kullanma fırsatı verir.
• Yaratıcılığı ortaya çıkarır.
• Kendini ifade edebilme yeteneği gelişir.
• Arkadaş ortamlarına girer ve yeni arkadaşlar edinebilir.
• Çalışma başarısı ve iş verimine olumlu etkisi vardır.
Zihinsel Aktivitelerin Amaçları
• BiIgi birikimini korumak.
• AIgıIama süreçIerini kuvvetIendirmek.
• Öǧrenme becerisini korumak.
• NesneIeri tanıma – anIamIandırma süreçIerini korumak.
• Zaman – mekân oryantasyonunu saǧlamak.
• OIayIar arasında baǧlantı kurma becerisini korumak.
• GerçekIikIe oIan baǧIarın korunmasına yardımcı oImak.
• EI beceriIerini destekIemek.
• KavramIar arası iIişki kurabiIme yeteneǧini korumak.
• GünIük yaşam oIayIarı iIe iIişkisini korumak.
• Nesne biIgisini korumak.
Psikomotor Aktivitelerin Amaçları
• İnce kas motor becerisini korumak.
• EI – göz koordinasyonuna yöneIik beceriIeri korumak.
• GünIük hayatta konsantrasyon yeteneǧinin sürdürüImesini saǧIamak.
• KaIem kuIIanabiIme becerisini korumak.
• ParmakIarını kuIIanabiIme yeteneǧini korumak.
• BenIik saygısının yükseItmek.
• IIetişim beceriIerini korumak.
• Nesne tanıma ve adIandırma beceriIerini artırmak.
• ŞekiI ve nesne tanıma beceriIerini artırmak.
Egzersiz Yapmanın Faydaları
• Hareket genişIiǧini arttırır.
• Kas grupIarını kuvvetIendirir ve kasIarın eIastikiyetini saǧIar.
• Harekete başIama, ritim ve koordinasyonu, buna baǧIı oIarak da yürürken güven duygusunu geIiştirir.
• KaIp ve akciǧer saǧIıǧının korunmasına (kan doIaşımını, soIunum oranı ve derinIiǧini deǧiştirerek) yardımcı oIur.
• Konuşma ve yutma probIemIerini azaItır.
• Depresyonu azaItır, moraIi düzeItir.
• KontroI hissini arttırır.
EVDE UYGULANABİLECEK ETKİNLİKLER
Hangi Nesne Ne İşe Yarar?
Amaç
Yaşlının günlük yaşamda kullandığı nesneleri tanımlayarak bu nesnelerin işlevleri hakkında bilgi birikimini koruması amaçlanır.
Malzemeler
Günlük yaşamda kullandıkları ve hatırlayabilecekleri nesneler (kalem, saat, defter, top, çorap, çatal, kaşık, sürahi vb.)
Uygulama
Yaşlı bireyle günlük yaşamda kullandıkları ve hatırlayabilecekleri nesneler hakkında konuşulur.
Mevsim Meyve ve Sebzeleri
Amaç
Yaşlının sebze ve meyveleri hatırlayarak zihinsel becerilerinin korunması amaçlanır.
Malzemeler
Mevsimsel evde bulunabilecek meyve ve sebzeler (pırasa, ıspanak, havuç, mandaIina, portakal, muz, elma, armut, ayva vb.)
Uygulama
YaşIıIarın meyve ve sebzeIeri görseI oIarak aIgıIaması için mevsimsel meyve ve sebzeler gösterilerek sohbet başlatılır ve konuşması için teşvik edilir. Gösterilenlerin hangisinin meyve hangisinin sebze olduğu tartışılır.
Aktivite-Olay Sıralama
Amaç
Yaşlının günlük yaşam aktivitelerini veya kendisini mutlu hissettiren yaşam olaylarını hatırlaması sağlanarak zihinsel becerilerinin korunması ve iyi hissetmesi amaçlanır.
Malzemeler
Aktivitelerin veya oIayIarın başIama, geIişme ve sonuç böIümIerinin oIduǧu resimIi kartIar. BunIar herhangi bir aktivite/oIay kartı oIabiIir.
Uygulama
YaşIıIarın günlük yaşam aktiviteleri veya kendileri için anlam ifade eden yaşam olayları hakkında konuşularak bunları sıralaması istenir.
Örneǧin; sabah kaIktıktan sonra yapıIan günlük yaşam aktivitelerini (yataktan kaIkma, kahvaItı yapma, diş fırçaIama, gazete okuma vb.) temsil eden kartIarı düzgün bir biçimde zaman sıraIamasına göre dizmesi istenir.
Başka bir örnek olarak; yaşlının hayatındaki mutlu anları temsil eden fotoğraf albümünde yer alan bazı fotoğrafları zaman sırasına koyması istenir.
Hayvanlar ve Yaşadıkları Yerler
Amaç
Yaşlının hayvanları hatırlayarak zihinsel becerilerinin korunması amaçlanır.
Malzemeler
Hayvan resimlerini içeren kartlar veya posterler
Uygulama
Aşağıda görülen hayvanların resimleri gösterilerek hayvanlar hakkında konuşulur.
Bazı sorular sorulabilir:
Hayvanların isimleri nedir?
Bu hayvanlar nasıl ses çıkarır?
Hangi hayvanlar çiftlikte yaşar?
Resimdeki hangi hayvanlar evcildir?
Zıt Kavramlar
Amaç
Yaşlının zıtlık kavramını, renk ayrımını ve nesnelerin ne işe yaradığını hatırlaması sağlanarak zihinsel becerilerinin korunması amaçlanır.
Malzemeler
Zıt nesnelerin bulunduğu kartlar veya resimler
Uygulama
Zıt nesnelerin bulunduğu kartlar yaşlı bireye gösterilerek kart üzerindeki nesnenin rengi, ne işe yaradığı ve bu nesnenin zıt kavramının ne olacağı ile ilgili konuşma yapılır. Örneğin;
büyük kırmızı elma-küçük kırmızı elma
Pirinç-Nohut
Amaç
Yaşlının küçük motor kaslarının çalışması ve sayı sayma becerisinin pekişmesi amaçlanır.
Malzemeler
Nohut, pirinç ve iki kap
Uygulama
YaşIı bireyin önüne içinde nohut ve pirinçIerin buIunduǧu bir kâse konulur. YaşIı bireyden bu kâsenin içindeki nohutIarı ayırarak dışarı koyması istenir. Daha sonra dışarı koyduǧu nohutIarı sayması istenir.
Sulu Boya ile Limon Baskısı
Amaç
Yaşlının Iimon yardımıyIa tükürük saIgısının artırıIması, böyIeIikIe sindirim sisteminin çaIışmasının koIayIaştırıIması ve yaşIıIarda sık görüIen aǧız kuruIuǧu yakınmasının azaItıIması amaçlanır.
Malzemeler
Limon, sulu boya ve resim kağıdı
Uygulama
YaşIıyla birlikte sulu boya ile limon baskısı yapılır.
Aktivite esnasında limon hakkında sohbet edilir. Bazı sorular sorulabilir:
Limon ne renk?
Limon hangi bölgede ve illerde yetişir?
Limon nasıl toplanır?
Limonata nasıl yapılır?
Limona benzeyen meyveler nelerdir? (greyfurt, mandalina, portakal vb.)
Çizgi Tamamlama ve Boyama
Amaç
Yaşlının motor ve zihin becerilerinin çalışması amaçlanır.
Malzemeler
Kesik çizgili tamamlanmamış resimler, örneğin gemi resmi
Uygulama
Yaşlıdan aşağıda bulunan resimde nokta nokta bulunan kesik çizgileri tamamlaması ve gemiyi oluşturması istenir. Sonrasında gemiyi boyaması istenir.
Giysi Tasarlama
Amaç
Yaşlının motor ve zihin becerilerinin çalışması amaçlanır.
Malzemeler
Boyanabilecek giysi resimleri
Uygulama
Yaşlının aşağıda bulunan gömlek ve etek resmini boyaması sonrasında kenarlarındaki nokta nokta olan çizgileri takip ederek boyadığı gömlek ve eteği kesmesi istenir.
Çorap – Ayak İzi Eşleştirme
Amaç
Yaşlının eşleştirme yaparak zihinsel becerilerinin korunması amaçlanır.
Malzemeler
Eşleştirme yapılabilecek resimler
Uygulama
Yaşlıdan aşağıda bulunan tek olan çorapları çiftleriyle eşleştirmesi ve hayvanları ayak izleriyle eşleştirmesi istenir.
Bowling
Amaç
YaşIının motor ve zihin becerilerini kullanması amaçlanır.
Malzemeler
Küçük bir top, bowling labutları veya evde bulunan küçük su şişeleri
Uygulama
Yaşlıdan dizili olan su şişelerini devirmesi istenir.
Çubuğa Halka Geçirme
Amaç
YaşIının motor ve zihin becerilerini kullanması amaçlanır.
Malzemeler
Plastik veya kağıt tabak, kağıt havlu rulosu
Uygulama
Yaşlıdan halkaları çubuğa geçirmesi istenir.
Sağlıklı Besinler-Zararlı Besinler
Amaç
Yaşlının düşünerek zihinsel becerilerinin korunması amaçlanır.
Malzemeler
Sağlıklı ve zararlı besinleri içeren resimler
Uygulama
Yaşlıdan aşağıda bulunan resimlerde sağlıklı ve zararlı besinleri ayırt etmesi istenir.
Taşıtlar ve Yolları
Amaç
Yaşlının eşleştirme yaparak veya düşünerek zihinsel becerilerinin korunması amaçlanır.
Malzemeler
Eşleştirme yapılabilecek ve üzerinde konuşalabilecek resimler
Uygulama
Yaşlıdan taşıtlara uygun yolları bulması istenir.
Top Nerede?
Amaç
Yaşlının düşünerek zihinsel becerilerinin korunması amaçlanır.
Malzemeler
Eşleştirme yapılabilecek ve üzerinde konuşalabilecek resimler
Uygulama
Yaşlıdan hangi resimde topun olduğunu bulması istenir.
Hangisi Yumuşak Hangisi Sert?
Amaç
YaşIının motor ve zihin becerilerini kullanması amaçlanır.
Malzemeler
Yumuşak ve sert nesneleri içeren resimler.
Uygulama
Yaşlıdan resimde yumuşak ve sert nesneleri belirlemesi istenir. Yumuşak ve sert nesneler hakkında sohbet edilir.
Çerçeve Süsleme
Amaç
YaşIının motor ve zihin becerilerini kullanması amaçlanır.
Malzemeler
Karton, boncuk, deniz kabukları, ipler, desenli kağıtlar, renkli düğmeler, makarna vb.
Uygulama
Yaşlıyla birlikte çerçeve yapılır.
Fotoğraf Çiçeği
Amaç
YaşIının motor ve zihin becerilerini kullanması ve sevdiği bir fotoğrafa çerçeve yaparak mutlu hissetmesi amaçlanır.
Malzemeler
Dosya kâǧıdı, eI işi kâǧıdı, fotoǧraf, boya
Uygulama
EI işi kâǧıdından çiçek şekil kesilir. KesiIen çiçek resmi dosya kâǧıdına
Çubuktan Çerçeve
Amaç
YaşIının motor ve zihin becerilerini kullanması ve sevdiği bir fotoğrafa çerçeve yaparak mutlu hissetmesi amaçlanır.
Malzemeler
Çubuk, ip ve yapıştırıcı
Uygulama
Çubuklar ip kullanılarak çerçeve haline getirilir.
Paylaşım Saati Etkinlikleri
Amaç
YaşIıyla çay veya kahve eşliğinde paylaşım gerçekleştirilerek mutlu ve değerli hissetmesi amaçlanır.
Malzemeler
Çay veya kahve eşliğinde
Uygulama
YaşIıyla belirlenen bir konu hakkında sohbet edilir.
Bazı konuşma konuları:
Mesleki anılar
Okul yılları anıları
Evde bir gün neler yapılır?
Günlük gazete okuma
Mevsimler hakkında konuşma
Düğün yemekleri ve düğün adetleri
İllerde neler yetişir/ illerin meşhur yemek veya meyveleri
EVDE İNTERNETTEN GEZİLEBİLECEK MÜZELER ve DİNLENEBİLECEK KONSERLER
Evden Çıkmadan Gezilebilecek Müzeler
1. Pinacoteca di Brera – Milano https://pinacotecabrera.org/
2. Galleria degli Uffizi – Firenze https://www.uffizi.it/mostre-virtuali
3. Musei Vaticani – Roma
http://www.museivaticani.va/content/museivaticani/it/collezioni/catalogo-online.html
4. Museo Archeologico – Atene https://www.namuseum.gr/en/collections/
5. Prado – Madrid https://www.museodelprado.es/en/the-collection/art-works
6. Louvre – Parigi https://www.louvre.fr/en/visites-en-ligne
7. British Museum – Londra https://www.britishmuseum.org/collection
8. Metropolitan Museum – New York https://artsandculture.google.com/explore
9. Hermitage – San Pietroburgo https://bit.ly/3cJHdnj
10. National Gallery of art – Washington https://www.nga.gov/index.html
Evden Çıkmadan Dinlenebilecek Konserler
1. Berlin Filarmoni Orkestrası https://www.digitalconcerthall.com/en/home
Berlin Filarmoni Orkestrası seyircili konserleri iptal olduğu için internet üzerinden yayına başladı. Şimdilik bir ay boyunca bütün yeni canlı konserler ve bütün arşiv ücretsiz.
EVDE UYGULANABİLECEK EGZERSİZLER
Ev İçinde Düz Yürüyüş
Amaç
Kas ve kuvvet kitlesinin korunması amaçlanır.
Süre ve Uygulama Şekli
Sabah 15 dakika, akşam 15 dakika
Otur Kalk Egzersizi
Amaç
Kas ve kuvvet kitlesinin korunması amaçlanır.
Süre ve Uygulama Şekli
Sabah, öğle ve akşam
10’ar kez Mümkün oldukça sandalyeden destek almadan
Oturur Pozisyonda Dizden Aşağısını Kaldırma
Amaç
Kas ve kuvvet kitlesinin korunması amaçlanır.
Süre ve Uygulama Şekli
Sağ ve sol bacak Sabah, öğle ve akşam 10’ar kez Mümkünse 1 daha 10’ar kez Ayak havada 2 saniye bekle
Kolları Öne, Yana ve Baş Üstüne Kaldırma
Amaç
Kas ve kuvvet kitlesinin korunması amaçlanır.
Süre ve Uygulama Şekli
3 saniyede kaldır
1 saniye tut
3 saniyede indir
10’ar kez yap
Ellerde yarımşar kilo ağırlık olsun
Duvara Dayanma Egzersizi
Amaç
Kas ve kuvvet kitlesinin korunması amaçlanır.
Süre ve Uygulama Şekli
İki elinle duvara dayan
Yerde şınav çekiyormuş gibi duvara doğru yaklaş ve uzaklaş
Sabah, öle ve akşam 10’ar kez
Bacak Geriye Kaldırma
Amaç
Kas ve kuvvet kitlesinin korunması amaçlanır.
Süre ve Uygulama Şekli
Ayakta bir sandalyeden destek alırken bir bacağı arkaya kaldır
10 kez Her defa 1 saniye havada tut Her iki bacak için yap Sabah, öğle ve akşam
Bacak Yana Kaldırma
Amaç
Kas ve kuvvet kitlesinin korunması amaçlanır.
Süre ve Uygulama Şekli
Ayakta bir sandalyeden destek alırken bir bacağı yana kaldır
10 kez Her defa 1 saniye havada tut Her iki bacak için yap Sabah, öğle ve akşam
Bu rehberin hazırlanmasında İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından hazırlanan “Demanslı Yıllara Değer Katan Aktiviteler” kitabından, Avrupa Birliği Merkezi Finans ve İhale Birimi, Milli Eğitim Bakanlığı ve UNICEF tarafından hazırlanan “Okul Öncesi Eğitim Çocuk Etkinlik Kitabı 1” ve “Okul Öncesi Eğitim Çocuk Etkinlik Kitabı 2”çalışmalarından ve acunn.com adresinde yer alan “Prof. Dr. Bülent Saka’dan yaşlılar için evde yapılacak egzersizler” başlıklı internet haberinden faydalanılmıştır.
Alzheimer Hastaları ve Bakımverenleri için COVID-19 Tavsiyeleri
Alzheimer Hastaları ve Bakımverenleri için COVID-19 Tavsiyeleri
Tüm Bireyler için:
- Yüksek ateş, öksürük, boğaz ağrısı, halsizlik ve nefes darlığı gibi COVID-19 belirtileri konusunda tetikte olun. Bu belirtilerin biri ya da birkaçını yaşıyorsanız, doktorunuzu arayıp tavsiye alın ya da acil durumlar için 112, 153,155,156 numaralı telefonları arayın;
- Hijyen kurallarına uyun:
- Ellerinizi en sağlıklı yıkama şekli konusunda Dünya Sağlık Örgütü tavsilerini size aşağıda görüntülü olarak sunuyoruz:
- Elinizi lavaboda suyla yıkama imkanınız yoksa, el dezenfektanları ya da en az 60 derecelik kolonya ile ellerinizi temizleyebilirsiniz;
- Öksürürken ya da hapşırırken elleriniz yerine kağıt mendil kullanın ya da dirseğinizin içine öksürüp hapşırın, kağıt mendili de mutlaka çöpe atın;
- Ziyaretçilerinizin de ellerini yıkamalarını ya da el dezekfektanı kullanmasını sağlayın;
- Temizlik yaparken, uzaktan kumanda, kapı kolları, musluklar ve telefonlar gibi en çok temas edilen eşyalara özellikle dikkat edin.
- Bu herkes için stres dolu bir dönem, stresinizi azaltmak için sizlerin evlerinizde değerlendirmeniz için hazırladığımız “Ev Eğlence ve Egzersizleri” dokümanımıza başvurun;
- COVID_19 hakkında en güncel bilgilere ulaşmak için https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/covid19 adresindeki Sağlık BakanlığıCOVID-19 sayfasını okuyun.
Alzheimer Hastaları içinTavsiyeler
- Yüksek ateş, öksürük, boğaz ağrısı, halsizlik ve nefes darlığı gibi COVID-19 belirtileri konusunda tetikte olun. Bu belirtilerin biri ya da birkaçını yaşıyorsanız, doktorunuzu arayıp tavsiye alın ya da acil durumlar için 112, 153, 155, 156 numaralı telefonları arayın;
- Hijyen kurallarına uyun:
- Ellerinizi en sağlıklı yıkama konusunda yukarıda resimlerle sunduğumuz Dünya Sağlık Örgütü tavsilerine uyun;
- Elinizi lavaboda suyla yıkama imkanınız yoksa, el dezenfektanları ya da en az 60 derecelik kolonya ile ellerinizi temizleyebilirsiniz;
- Öksürürken ya da hapşırırken elleriniz yerine kağıt mendil kullanın ya da dirseğinizin içine öksürüp hapşırın, kağıt mendili de mutlaka çöpe atın;
- Ziyaretçilerinizin de ellerini yıkamalarını ya da el dezekfektanı kullanmasını sağlayın;
- Temizlik yaparken, uzaktan kumanda, kapı kolları, musluklar ve telefonlar gibi en çok temas edilen eşyalara özellikle dikkat edin.
- Bu herkes için stres dolu bir dönem, stresinizi azaltmak için sizlerin evlerinizde değerlendirmeniz için hazırladığımız “Ev Eğlence ve Egzersizleri” dokümanımıza başvurun;
- COVID_19 hakkında en güncel bilgilere ulaşmak için https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/covid19 adresindeki Sağlık BakanlığıCOVID-19 sayfasını okuyun.
- Yalnız yaşıyorsanız, güvende olmak, bağımsızlığınızı korumak, günlük işlerinizi yerine getirebilmek ve çevrenizle iletişiminizi sürdürebilmek için bazı ilave stratejileri devreye sokmanız gerekebilir.
- Yalnız yaşarken iyi bir destek ağına sahip olmak çok önemlidir. Bu ağ aile bireyleri, arkadaşlar, komşular veya profesyonelleri içerebilir. Onlar size zor gelen şeylere pratik çözümler getirmekte, sağlığınızı korumakta veya yalnızca yanınızda olup sizin düşünce ve kaygılarınızı paylaşmakta yardımcı olabilirler.
- Diğerleriyle bağlantı kurmak üzere plan yapın, bu süreçte bu telefonla ya da görüntülü görüşme aracılığıyla olabilir.
- Yardım istemek veya kabul etmek zor gelebilir. Bunun sizin bağımsızlığınızı sona erdireceğini düşünebilirsiniz, ancak çevrenizde insanların olması yararlıdır.
- Telefonunuzun yanında aranacak kişilerin telefonlarının listesini bulundurun böylece ihtiyaç duyduğunuzda hızla onları arayabilirsiniz. Diğer tanıdıklarınızla da düzenli görüşmeler yapın, yakınlarınızla iletişim halinde kalın.
- Teknolojiyi kullanın. Bilgisayarınız, akıllı telefon veya tabletiniz varsa, görüntülü görüşme programlarını kullanarak insanlarla temasta kalın.
- Hiç bir akrabanız ya da arkadaşınız yoksa, ya da irtibatınız koptuysa da destek almanın ve iletişimde yolları vardır. Derneğimizin 02122202092 numaralı telefonundan ve alzdernek@alzheimerdernegi.org.tr adresimizden bize ulaşabilirsiniz
- Pek çok sosyal etkinliğin iptal edildiğinin farkındayız. Önemli olan gününüzü planlı yaşamanız ve size keyif veren, önemsediğiniz aktivitelerle meşgul olmanız. Gününüzü yürüyüş, bahçe, arkadaşla sohbet, müzik dinleme, okuma veya sevdiğiniz bir filmi ya da diziyi izleme olarak programlayabilirsiniz. Ayrıca sizin için hazırladığımız ve web sayfamızda yayınladığımız “Alzheimer Hastası Yaşlılarla Evde Uygulanabilecek Etkinlik Rehberi” dokümanımızdan yararlanabilirsiniz.
- Derneğimizin 02122202092 numaralı telefonundan ve alzdernek@alzheimerdernegi.org.tr adresimizden bize ulaşabilirsiniz.
Alzheimer Hastalarına Bakımverenler içinTavsiyeler
Birincil Bakımverenler
- Bu dönemde olabildiğince iletişim kurmak çok önemli. Ziyaretçi kabul edemiyor olabilirsiniz ama dostlarla ve aile üyeleriyle sesli ya da görüntülü aramalarda sohbet etmek yardımcı olacaktır;
- Pek çok sosyal etkinliğin iptal edildiğinin farkındayız. Siz ya da bakım verdiğiniz kişinin kendini izole etmesi gerektiğinden, gününüzü kendiniz ve hastanız için keyifli geçecek şekilde planlayın. Varsa kendi bahçenizde gezinerek, yakınlarınızı telefonla arayarak, müzik dinleyerek, okuyarak, sevdiğiniz film ya da dizileri seyrederek geçirebilirsiniz. Ayrıca sizin için hazırladığımız ve web sayfamızda yayınladığımız “Alzheimer Hastası Yaşlılarla Evde Uygulanabilecek Etkinlik Rehberi” dokümanımızdan yararlanabilirsiniz;
- Siz sosyal izolasyon içinde iseniz ve hastanız sizin yanınızda kalmıyorsa, onları desteklemek için yapabileceğiniz şeyler var:
- Eğer bakımını başkası üstleniyorsa aktivite planı yazıp gönderebilirsiniz. Böylece düzenli ve kişiye uygun aktivitelerin yapıldığından emin olabilirsiniz.
- Sesli ve görüntülü iletişim kanallarını kullanarak teması sürdürerek hastanıza ona değer verdiğinizi hissettirebilirsiniz.
- Derneğimizin 02122202092 numaralı telefonundan ve alzdernek@alzheimerdernegi.org.tr adresimizden bize ulaşabilirsiniz.
Aile, arkadaş ve komşular
- Hastalık belirtileri ya da riski taşıyorsanız ziyaret etmeyin.
- Nasıl yardımcı olabileceğinizi sorun. Sosyal izolasyon uygulayan bir Alzheimer hastası tanıyorsanız, yiyecek ya da ilaç alışverişi, kitap temini gibi işlerde yardımcı olmayı teklif edebilirsiniz.
- Bir çok yaşlı bakımevi salgına karşı korunma tedbiri olarak kapanabilir veya ziyaretçi kısıtlaması getirebilir. Bu uygulamalar, bakımevi konuklarını virüs taşıyıcısı olabilecek ziyaretçilerden korumak adına doğru adımlardır, fakat aileler açısından yakınlarını görememek üzüntü verir. Eğer böyle bir durumdaysanız aşağıdaki ipuçları işe yarayabilir:
- Ziyaret edebiliyorsanız 1,5 metrelik sosyal mesafenizi koruyun;
- İç mekanlarda yapılabilecek boyama, katlama, çorap eşleştirme, film ya da kitap gibi aktiviteler getirin.
- Çocuklarınız varsa, onların yaptığı resimleri getirip hediye ederek çocukların onları düşündüğünü hatırlatın;
- Teması koruyun. Kişiyi ziyaret edemiyorsanız telefonla, e-postayla, görüntülü arama programlarıyla iletişimi sürdürün. Onlara, onları unutmadığınızı hissettirin ve çevrenizdekileri de iletişime teşvik edin.
- Eğer yakınınız telefonla konuşamayacak durumda ise, personele düzenli güncel durum bilgisi verme imkanları olup olmadığını sorun.
- Eğer servis sağlayıcınızın Corona virüse karşı verdiği tepkiden memnun değilseniz, kendileriyle bu kaygılarınızı paylaşın. Eğer sonuç alamazsanız bulunduğunuz ildeki T.C. Valiliği Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğünü arayın (örneğin Istanbul için 0212 511 42 75).